رجعت در روايات
امام صادق (عليه السلام) فرمودند: “هنگام رجعت کسانى که مومن خالص و کافر خالص هستند زنده مى شوند و به دنيا بر مى گردند. ” (اثباه الهداه، ج7، ص62-103.)
و نيز فرمود: “در پشت کوفه (نجف) 27 مرد از هدايت شدگان، و از بزرگان اصحاب زنده شده و به امام ملحق مى شوند. ” (اثباه الهداه، ج7، ص154)
وقتى که قائم (عج) قيام کرد خداوند همه اذيت کنندگان به مومنين را زنده مى کند تا به مجازات دنيوى برسند و به داد مومنان نيز برسد.
و به يکى از يارانش به نام مفضل (رحمه الله) فرمود: تو و چهل و چهار نفر مرد ديگر با قائم (عج) هستيد. (اثباه الهداه، ج7، ص164.)
حضرت امام جعفر صادق (عليه السلام) فرمودند: “ان لعلى (عليه السلام) فى الارض کره مع الحسين، ابنه صلوات الله عليهما. ”
“بدرستى که براى (اميرالمومنين) على عليه السلام و فرزندشان حسين صلوات الله عليهما بازگشتى به اين زمين خواهد بود. ” (بحارالانوار، ج53، ص16)
مامون خليفه عباسى از حضرت رضا عليه‌السلام پرسيد:
“يا اباالحسن! ما تقول فى الرجعه؟” (يعني: در مورد رجعت چه مى‌فرماييد؟)
امام عليه‌السلام فرمود: “انها الحق، قد کانت فى الامم السالفه و نطق بها القرآن و قد قال رسول الله صلى الله عليه و اله و سلم: يکون فى هذه الامه کل ما کان فى الامم السالفه، حذو النعل بالنعل…. ”
يعني: رجعت درست است و در ميان امتهاى پيشين بوده است و قرآن از آن سخن گفته است. و پيامبر صلى الله عليه و اله و سلم فرمود: “در اين امت، درست همه آنچه در امتهاى پيشين رخ داده است بى کم و کاست همان‌گونه رخ خواهد داد. ” (عيون اخبارالرضا (عليه السلام)، ج2، ص/201 بحارالانوار، ج53، ص59.)
امام صادق عليه‌السلام فرمود: “ايام الله ثلاثه: يوم يقوم القائم و يوم الکره (اى الرجعه) و يوم القيامه. ” يعني: روزهاى خدا سه روز است:
روز قيام قائم، روز رجعت و روز رستاخيز. (منتخب البصائر، ص/18 بحارالانوار، ج53، ص63.)

رجعت در ادعيه و زيارات

در دعاها و زيارات ماثوره نيز “رجعت” بيان شده است که از جمله آنها اين فراز از زيارت جامعه کبيره است:
“معترف بکم مومن بايابکم، مصدق برجعتکم منتظر لامرکم مرتقب لدولتکم. ”.
“به شما ايمان دارم، بازگشت شما را باور دارم، رجعت شما را تصديق مى کنم، امر شما را انتظار مى کشم، دولت شما را چشم به راهم. ” (بلد الامين، ص301)
در مصباح المجتهد شيخ طوسى در ضمن زيارتى که با سلسله سند روايت کرده است، اين جملات را بيان مى کند: “و يرجعنى من حضرتکم خير مرجع الى جنات ممرع و موسع و دعه و مهل الى حين الاجل و خير مصير و محل فى النعيم الازل و العيش المقتبل و دوام الاکل و شرب الرحيق و السلسل و عسل و نهل لا سام منه و لا ملل و رحمه الله و برکاته و تحياته حتى العود الى حضرتکم و الفوز فى کرتکم”. مضمون آن اين است که خداوند مرا در رجعت شما به‌حضور شما برگرداند تا از فيض محضر شما بهره مند گردم.
و هم در اقبال، سيد بن طاوس و هم در مصباح، شيخ طوسى روايت نموده اند که توقيعى براى قاسم بن علاء همدانى وکيل حضرت امام حسن عسکرى (عليه السلام) باين مضمون صادر گشت:
حسين (عليه السلام) در روز پنج‌شنبه روز سوم شعبان متولد گرديد، آن روز را روزه بدار و اين دعا را بخوان سپس دعا را نقل کرده تا اينجا: “و سيد الاسره الممدود بالنصره يوم الکره المعوض من قتله ان الائمه من نسله و الشفاء فى تربته و الفوز معه فى اوبته و الاوصياء من عترته بعد قائمهم و غيبته حتى يدرکوا الاوتار و يثاروا الثار و يرضوا الجبار و يکونوا خير انصار”.
اين دعا مى‌گويد: او امام حسين (عليه السلام) سرور آل محمد(ص) است که در روز رجعت، نصرت خداوند به او مى‌رسد. آقايى که خداوند نه امام را از نسل او در عوض شهادتش به وى موهبت کرد و تربتش را موجب شفا دانسته و سعادت را در زمان رجعت، با وى و جانشينان او بعد از قائم آنها و غيبت او که همه از عترت وى مى باشند، قرار داده تااينکه از قاتلان آنها انتقام بگيرند و از دشمنانشان خونخواهى کنند و خداوند جبار را خشنود نمايند و بهترين ياور آنها باشند….
و هم در مصباح الزائر سيد بن طاوس زيارتى براى امام زمان (عج) در سرداب سامره که حضرت در آنجا غائب شده است روايت کرده که از جمله اين فقرات است: “و وفقنى يا رب للقيام بطاعته و المثوى فى خدمته و المکث فى دولته و اجتناب معصيته فان توفيتنى اللهم قبل ذلک فاجعلنى يا رب فيمن يکر فى رجعته و يملک فى دولته و يتمکن فى ايامه و يستظل تحت اعلامه و يحشر فى زمرته و تقر عينه برويته. يعني: پروردگارا: مرا براى فرمانبردارى امام زمان (عج) و خدمتگزارى حضرتش و زندگى در دولت آن سرور و دورى از نافرمانيش، موفق بدار. خداوندا اگر من پيش از آن زمان، مردم، مرا در آن جماعتى قرار بده که در رجعت وى بر مى گردند و در دولت و روزگار او به‌ملک و تمکن مى‌رسند: و در سايه پرچمهاى او به سر مى برند، و در زمره او برانگيخته مى‌گردند، و چشمش به جمال وى روشن مى‌شود.

رجعت، اختيارى يا اجبارى است؟

علامه مجلسى در جلد 53 بحارالانوار، به استناد روايتى رجعت را براى مومنان اختيارى مى داند:
مفضل بن عمر مى گويد: در خدمت امام صادق (عليه السلام) صحبت از حضرت مهدى (عج) شد و از افرادى که عاشقانه انتظار ظهورش را مى کشند و پيش از نيل به چنين سعادتى از دنيا مى روند، گفتگو شد، حضرت فرمودند: “هنگامى که حضرت مهدى (عج) قيام کند، مامورين الهى در قبر با اشخاص مومن تماس مى گيرند و به آنها مى گويند: اى بنده خدا! مولايت ظهور کرده است، اگر مى خواهى که به او بپيوندى آزاد هستي، و اگر بخواهى در نعمتهاى الهى متنعم بمانى باز هم آزاد هستي. ”
ولى در مقابل، رجعت براى کافران به حکم عقل اجبارى خواهد بود زيرا آنها براى تنبيه و محاکمه رجعت مى يابند و هرگز کافران به ميل و اراده خود، تن به رجعت نمى دهند. کافران به اختيار خود به جهنم هم نمى روند بلکه آنها را کشان کشان به جهنم مى برند.